Acht dagen, acht nieuwe Banksy’s. Maar waarom? (2024)

Acht dagen achtereen liet Banksy nu nieuw werk achter in Londen de afgelopen week. Deze maandag onthulde hij het nieuwste werk: een neushoorn op een muur, die een onder hem geparkeerde doorgezakte grijze Nissan Micra lijkt te vertrappen. Elk werk is groot nieuws. Maar wat wil Banksy ermee zeggen?

De liefhebber kan op Banksy-safari in Londen. Op maandag was het een geit op de steunbeer van een huis, de afgrond in turend in Zuidwest-Londen. Op de tweede dag verschenen er twee olifanten, op dichtgemetselde ramen van een huis in Chelsea, met de slurven naar elkaar hengelend. Op de derde dag spoot Banksy drie vrolijk klauterende apen op de zijkant van een brug in het oosten van de stad. Het vierde werk, een lone wolf op een witte satellietschotel op het dak van een winkel, werd op donderdag onthuld en ook meteen gestolen. Op vrijdag volgden twee vis-happende pelikanen op een viswinkel, zaterdag een kat op een reclamebord.

De vreemde eend in de reeks is het werk dat Banksy op zondag onthulde: hij heeft de ramen van een politiehokje beschilderd met een school piranha’s, in kleur. Het lijkt een aquarium. Op een foto die Banksy op Instagram en op zijn website heeft geplaatst, staat een politieagent het werk te fotograferen. In de linkerbovenhoek van de foto hangt een bord van de politie aan een lantaarnpaal, met de tekst ‘If you can see this, we can see you’, om passanten erop te wijzen dat ze in de gaten worden gehouden.

Banksy heeft een boodschap

Banksy’s status als kunstenaar is zeldzaam. Een werk van hem duikt doorgaans onverwachts op in het straatbeeld, en als het opduikt is dat nieuws. Eind juni nog liet de kunstenaar op het Glastonbury Festival een opblaasbaar reddingsbootje met mensenpoppen erin crowdsurfen tijdens een optreden van de band Idles. De bandleden wisten van niets, maar tijdens het nummer ‘Danny Denelko’, dat opent met de tekst „My blood brother is an immigrant / a beautiful immigrant” vloog de boot het publiek door.

Iedereen weet: een Banksy heeft een boodschap. Maar wat hij de kijker nu met zijn dierenreeks wil vertellen, daar is veel speculatie over. Zijn werken zijn vaak maatschappijkritisch, hij ageert tegen oorlog en tegen ongelijkheid, bekritiseert het kapitalisme en houdt de kunstwereld een spiegel voor.

Het Instagramaccount waarop Banksy beeld van elk van de acht werken heeft gedeeld zonder toelichting, doet dienst als discussieplatform. „Bloody genius”, reageert iemand. Banksy verwijst naar George Orwells Animal Farm, is haar analyse. Die klassieker uit 1945 wordt er vaker bijgesleept en gaat over een groep dieren die genoeg heeft van de heerschappij van de mens en in opstand komt.

De organisatie die Banksy vertegenwoordigt en zich om de rechten van zijn werk bekommert, Pest Control Office, liet in The Guardian weten dat het „theoretiseren over de diepere betekenis van elk werk” veel te ver voert.

Het is eigenlijk simpel, zo blijkt. De werken moeten de Britten en het wereldpubliek opvrolijken, in een tijd waarin het wereldnieuws juist zo treurig stemt, schrijft The Guardian. De dieren die opduiken op onverwachte, onlogische plekken moeten de voorbijgangers herinneren aan hun vermogen van creativiteit, en spel.

Maar deze verklaring was van vóór de piranha’s. Alle voorgaande dierenwerken zijn met of zonder goede wil als vrolijk of in elk geval als speels te bestempelen. Piranha’s, die staan niet bekend om hun gezelligheid. En de locatie, een politiehokje, lijkt ook minder onschuldig of willekeurig dan de eerdere locaties. Het nieuwste werk van maandag, de neushoorn, zet de vrolijke trend juist door.

Twee van de acht werken zijn verwijderd. De schotel met wolf is gestolen, een diefstal die temidden van het Banksy-beminnend publiek plaatsvond. Het tweede werk, de kat op het lege reclamebord, is onder luid boegeroep verwijderd in opdracht van de eigenaar. Die, zo schrijft The Guardian, de politie vertelde dat hij voornemens is het werk te doneren aan een galerie.

De werken van Banksy worden vaker gestolen, zijn kunst kan veel geld opleveren. In 2020 zijn acht mensen gearresteerd voor de diefstal van een werk in Hostomel, een stad buiten Kyiv. In 2019 is een werk gestolen dat Banksy had geschilderd op een nooduitgang van de Parijse concertzaal Bataclan, ter ere van de slachtoffers van de terreuraanslag in 2015.

Of er in de straten van Londen een negende dierenwerk opduikt, zal dinsdag blijken.